Surface water deficiency redounded to using the groundwater resources in the arid and semiarid regions of the state in order to providing ever-increasing requirements because of social-economic development programs have led to overuse and negative budget of groundwater resources. Therefore, the only way to regulate it is to use managerial methods for proper use of water resources while taking into account permanent development. Intelligent management of these resources requires exact identification of groundwater fluctuations and determination of its behavior as result of changes affected on them in the future. Using novel modeling methods and integrating them led to results that are more exact and consume less time. Continuous level downfall led to negative budget in Gouharkouh plain aquifer (Khash, Sistan & Baluchistan, Iran) and based on conducted researches the aquifer is confront with 12.4 MCM annual shortage and about 57 cm Annual water level downfall in past 5 years. In this study, GMS (Groundwater Modeling System) and integrated data layers in GIS (Geographic Information System) have been used for plain modeling in the steady and unsteady states. Finally using calibrated model, effect of an artificial-recharge project on eastern part of the Gouharkouh aquifer has been surveyed and amount of rise in groundwater level during 1 year has been predicted. According to the modeling results, artificial-recharge project will lead to groundwater level rise about 1.7 m around the areas near the implementation of the project.
عدم وجود منابع آبهای سطحی و در نتیجه استفاده الزامی از منابع آبهای زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک کشور جهت تامین تقاضاهای روزافزون آب در نتیجه برنامههای توسعه اقتصادی-اجتمایی، نهایتاً منجر به بیلان منفی دشتهای موجود در این نواحی و کاهش بیش از حد تراز آبهای زیرزمینی گردیده است. لذا تنها تمسک به شیوههای مدیریتی و استفاده بهینه از منابع آب با در نظر گرفتن توسعه پایدار تا حدودی میتواند افت سطح آب را کاهش دهد. لازمه مدیریت صحیح این منابع، شناخت دقیق نوسانات سفره آب زیرزمینی و تعیین رفتار آتی آن در قبال تغییرات اعمالی روی آنها میباشد. در این راه، استفاده از روشهای نوین مدلسازی و تلفیق آنها باعث اخذ نتایج دقیقتر و صرف زمان و هزینه کمتر میگردد.
افت مستمر سطح آب زیرزمینی منجر به کسری مخزن و منفی شدن بیلان آب زیرزمینی آبخوان گوهرکوه واقع در شهرستان خاش استان سیستان و بلوچستان شده و بر اساس مطالعات انجام گرفته با کسری مخزن متوسط سالیانه حدود 4/12 میلیون متر مکعب مواجه گردیده است. میزان افت متوسط سالیانه در این دشت در یک دوره 5 ساله حدود 57 سانتیمتر بوده است. در مقاله حاضر، نحوه تهیه مدل ماندگار و غیرماندگار دشت با استفاده از مدل آب زیرزمینی GMS و تلفیق لایههای اطلاعاتی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS مورد بحث قرار میگیرد. در نهایت با استفاده از مدل کالیبره شده، تاثیر اجرای یک طرح تغذیه مصنوعی در شرق دشت گوهرکوه بررسی و میزان افزایش تراز آبهای زیرزمینی در کل دشت، یک سال بعد از اجرای طرح مذکور پیشبینی میگردد. نتایج نشان میدهد که اجرای طرح مذکور باعث افزایش سطح آب زیرزمینی تا حدود 1.7 متر در حوالی محل اجرای طرح تغذیه مصنوعی خواهد شد.
امروزه علی رغم توسعه مدلهای گوناگون از سوی شرکتهای مختلف در زمینه شبیهسازی جریان آب زیرزمینی، محدودیتهای موجود در برنامه کامپیوتری آنها از یک سو و عدم شناخت قابلیتهای آنها از سوی دیگر، میتواند باعث ایجاد عدم قطعیت در نتایج گردد. به نظر میرسد، قویترین مدل در زمینه شبیهسازی جریان آب زیرزمینی، MODFLOW باشد. با این حال، این مدل نیز به مانند سایر مدلهای موجود، با محدودیتهایی روبرو است که موجب بروز عدم قطعیت در نتایج میگردد. علاوه بر این، عدم شناخت کافی از قابلیتهای نرمافزار مربوط به آن و کاربرد آنها در موقعیتهای متفاوت، بر این عدم قطعیت میافزاید. در این مقاله، قابلیتهای بستههای محاسبهگر جریان درون سلولی BCF و LPF به منظور بکارگیری در شبیهسازی جریان آب زیرزمینی با استفاده از MODFLOW، بیان گردیدهاست.
تغذیه سفره آب زیرزمینی از مهمترین راههای استفاده بهینه و طولانی مدت از منابع آب زیرزمینی میباشد. مدیریت آبی یکپارچه، ذخیره و برداشت فصلی آب، افزایش تولید رشته چاهها، بالا آوردن سطح آب، کاهش هزینه پمپاژ، حفاظت و برگرداندن جریانهای سطحی و کنترل سیلاب از جمله فواید تغذیه مصنوعی به شمار میآیند. با وجود پیشرفتهای حاصل شده در طراحی و اجرای طرحهای تغذیه مصنوعی در کشور، بخصوص در سالهای اخیر، همچنان عدم وجود استانداردی جامع در مکانیابی مناطق مستعد جهت اجرای طرحهای تغذیه مصنوعی و تعداد و نوع فاکتورهای مهم و اولویت آنها در تعیین نهایی این مناطق، از جمله کمبودهای این بخش به حساب میآید.
افت مستمر سطح آب زیرزمینی منجر به کسری مخزن و منفی شدن بیلان آب زیرزمینی آبخوان گوهرکوه واقع در شهرستان خاش استان سیستان و بلوچستان شده و بر اساس مطالعات انجام گرفته با کسری مخزن متوسط سالیانه حدود 4/12 میلیون متر مکعب مواجه گردیده است. در این مقاله سعی شده با توجه به مطالعات جامع صورت گرفته، کلیه پارامترهای دخیل در تغذیه مصنوعی از جمله نفوذپذیری آبخوان، عمق برخورد به آب زیرزمینی، ضخامت آبرفت، شیب زمین، کیفیت آب زیرزمینی، تراکم شبکه زهکشی دشت، موقعیت چاههای بهره برداری، جهت جریان آب زیرزمینی، کاربری اراضی، نزدیکی به روستا و جاده و تلاقی با مناطق گسلی و قنوات با ساخت لایه اطلاعاتی هر کدام در سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و مدل شبیه سازی شده آب زیرزمینی به دقت بررسی و تعیین گردند. با ساخت 11 لایه اطلاعاتی مربوط به پارامترهای ذکر شده و رتبه بندی آنها و کلاسه بندی مقادیر مختلف از هر پارامتر، در نهایت با تلفیق این لایهها، مستعدترین نقاط جهت اجرای طرحهای تغذیه مصنوعی در سطح دشت گوهرکوه شناسایی و اولویتبندی شدهاند.